Το όργανο
που εξυπηρετεί την όραση
είναι ο οφθαλμός ή μάτι
Πόσο σημαντική είναι αυτή η αίσθηση;
Μέγεθος, σχήμα, θέση, πολύπλοκο.
Ανατομία
Σκληρός κερατοειδής, ίριδα, κόρη, φακός, υαλώδες σώμα αμφιβληστροειδούς. Υπάρχουν και τα εξαρτήματα του ματιού, που είναι τα βλέφαρα με τις βλεφαρίδες και τα φρύδια, όπως επίσης και τα δάκρυα.
Λειτουργία
Οι ακτίνες περνούν τον κερατοειδή μέσω της κόρης, εισέρχονται στο μάτι περνούν το φακό και εστιάζονται στον αμφιβληστροειδή. Εκεί δημιουργείται ανεστραμμένο είδωλο. Το οπτικό νεύρο μεταφέρει την πληροφορία στον εγκέφαλο όπου εκεί γίνεται η αντιστροφή του ειδώλου και ο εγκέφαλος αναγνωρίζει το αντικείμενο κατανοώντας τι είναι αυτό που βλέπουμε.
Μάτια
Το μάτι μοιάζει με τη φωτογραφική μηχανή. Η κόρη λειτουργεί σαν το διάφραγμα – ελέγχει πόσο φως θα περάσει μέσα στο μάτι μας. Είναι μια τρύπα – ουσιαστικά και αυξομειώνει το μέγεθος της ανάλογα με το φως που υπάρχει γύρω μας και ανάλογα με τη ψυχολογική κατάσταση. Πολύ φως, μικρή κόρη. Λίγο φως, μεγάλη κόρη.
Επίσης, όταν είμαστε σε εγρήγορση η κόρη είναι μεγάλη άμυνα! Ρυθμίζεται το μέγεθος της κόρης αντανακλαστικά. Το χρώμα τις ίριδας καθορίζει το χρώμα των ματιών μας. Συν στο τέλος του πρώτου χρόνου ζωής.
Μερικές φορές τα μάτια μας δυσκολεύονται να δουν καθαρά, τότε λέμε ότι υπάρχει κάποιο διαθλαστικό πρόβλημα.
Για παράδειγμα, στη μυωπία δε βλέπουμε καλά μακριά.
Στην υπερμετρωπία δυσκολευόμαστε κυρίως όταν κάνουμε κοντινή δουλειά π.χ. βλέπουμε θαμπά κάπου – κάπου όταν διαβάζουμε ή όταν είμαστε πολλή ώρα στον υπολογιστή, αλλά μπορεί να δυσκολευόμαστε και μακριά.
Στον αστιγματισμό βλέπουμε τα πράγματα λίγο κουνημένα ή για παράδειγμα μπερδεύουμε κάποιους αριθμούς όπως το 5-6, 2-8 ή πηδάμε σειρά όταν διαβάζουμε ή βλέπουμε τους υπότιτλους στη τηλεόραση σα να είναι κολλημένοι.
Πολλές φορές ίσως να μην καταλαβαίνουμε από μόνοι μας ότι τα μάτια μας δυσκολεύονται ή μπορεί να έχουμε συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο η φαγούρα που δε ξέρουμε ότι μπορεί να οφείλονται στα μάτια. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να επισκεπτόμαστε τον ειδικό γιατρό που ασχολείται με την υγεία των ματιών, δηλαδή τον οφθαλμίατρο.
Η εξέταση είναι ανώδυνη και πολλές φορές διασκεδαστική!
Ο οφθαλμίατρος χρησιμοποιεί διάφορα τεστ και ελέγχει το πόσο καλά βλέπουν τα μάτια μας, αν βλέπουν και τα δυο το ίδιο καλά, αν αντιλαμβανόμαστε σωστά τα χρώματα, αν έχουμε σωστή στερεοσκοπική όραση και τέλος ελέγχει αν υπάρχουν παθήσεις ή βλάβες σε κάθε τμήμα του ματιού μας και κυρίως στον βυθό όπου υπάρχει το νεύρο. Από το μάτι μπορούμε να διαγνώσουμε και παθήσεις που έχουν σχέση με όλον τον οργανισμό μας όπως σάκχαρο χοληστερίνη κ.α.
Ο οφθαλμίατρος μπορεί να βοηθήσει είτε με γυαλιά, με φακούς επαφής, με λέιζερ ή άλλες χειρουργικές επεμβάσεις. Μερικές φορές είναι απαραίτητο να κλείνουμε το ένα μάτι για να βοηθήσουμε και το άλλο / αποκλεισμός – πειρατής.
Δυστυχώς, υπάρχουν και άνθρωποι που γεννιούνται ή λόγω κάποιας πάθησης ή ατυχήματος είναι τυφλοί. Γι’ αυτούς υπάρχει μια ειδική γλώσσα (ένας ειδικός τρόπος) αναγνώρισης, η μέθοδος Bnayer που τους δίνει τη δυνατότητα να διαβάζουν ακόμη και να τελειώνουν πανεπιστήμιο.
Υπάρχουν επίσης τα βοηθήματα χαμηλής όρασης και υπολογιστές που έχουν ειδικές ρυθμίσεις για άτομα με προβλήματα όρασης.
Αξίζει να πούμε ότι τα μάτια μας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα όργανα. Αν τυχόν χτυπήσουμε στο μάτι ο πόνος είναι πολύ δυνατός γι’ αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτική με μολύβια, πέτρες, αιχμηρά όργανα.
Μπορεί να καταστρέψουν ανεπανόρθωτα το μάτι μας. Μπορεί η ζημιά να μην φαίνεται γι’ αυτό μετά από κάποιο ατύχημα επισκεφθείτε πάντα τον ειδικό.
Προσέχουμε τα μάτια μας και τα μάτια των άλλων!
Προσπαθούμε να μην τα κουράζουμε υπερβολικά, π.χ. ηλεκτρονικά παιχνίδια, κάνουμε διαλείμματα. Δεν τα τρίβουμε κι αν νιώθουμε ότι τσούζουν, θαμπώνουν, κουράζονται εύκολα, δακρύζουν συνέχεια ή δε βοηθούν μερικές φορές να δούμε καθαρά, το λέμε στον οφθαλμίατρό μας. Δε φοράμε τα γυαλιά άλλων και φοράμε τα δικά μας γυαλιά, ειδικά όταν διαβάζουμε, βλέπουμε τηλεόραση ή χρησιμοποιούμε ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Όταν διαβάζουμε έχουμε πάντα καλό φωτισμό.
Κοιμόμαστε αρκετές ώρες, για να τους δίνουμε τη δυνατότητα να ξεκουραστούν.
Δε χρησιμοποιούμε κολλύρια άλλων ανθρώπων, σε περίπτωση που έχουμε πρόβλημα.